Faculteit Farmaceutische Wetenschappen in cijfers

Glijd met je cursor over de grafiek voor de specifieke aantallen; je kunt jaartallen, periodes of variabelen selecteren, sorteren of apart weergeven door je muis ingeklikt te houden en te slepen; bekijk de grafiek full screen.
 

Eerste faculteit voor Farmaceutische Wetenschappen in België

In 1970 verzelfstandigt het kleine zusje van de faculteit Geneeskunde. Ze is de eerste faculteit farmaceutische wetenschappen in België en zal dit blijven tot 1992, wanneer ook in Leuven een faculteit voor farmacie ontstaat. In Luik zullen de farmaceutische wetenschappen nooit loskomen van de de faculteit Geneeskunde. De oprichting is de vijfde in de rij van nieuwe faculteiten in de periode 1968-1970 en loopt parallel met een reeks hervormingen aan de faculteit Geneeskunde en het Universitair Ziekenhuis. De studierichting farmaceutische wetenschappen met als doel de graad van ‘kandidaat in de farmacie’ en ‘apotheker’ bestaat nochtans al sinds 1849 en de droom van een aparte school sinds 1868. De faculteit kent ook een lange traditie van wetenschappelijk onderzoek. Vader en zoon Heymans stonden aan de wieg van het Laboratorium voor Farmacodynamie (1890) en zetten het farmaceutisch onderzoek aan de UGent ruime tijd vóór 1970 op de kaart.

De eerste vrouwelijke studenten van de UGent kiezen voor farmacie

Ida Huijs schrijft zich in 1883 als eerste studente in voor de studies farmacie. De volgende dertig jaar zullen 25 jonge vrouwen, waaronder haar zus Leontien, haar voorbeeld volgen. Dat is op een totaal van 60 Gentse studentes een uitzonderlijk grote groep. De richting is om verschillende redenen aantrekkelijk voor jonge vrouwen. Met drie jaar is het de kortste afstudeerrichting en is er geen kennis van het Grieks of Latijn vereist. Een nieuwe wet in 1890 maakt het de jonge vrouwen nochtans moeilijk hogere studies te volgen: de studieduur wordt verlengd tot 5 jaar en het humanoriadiploma wordt een noodzakelijke toelatingsvoorwaarde. Maar op het eerste meisjesatheneum in Brussel is het wachten tot 1892 in en Gent opent de school pas in 1907. Het aantal inschrijvingen neemt logischerwijs af. Pas in 1901 meldt een nieuwe studente farmacie zich aan. Ida Huijs heeft zich op dat moment al lang gevestigd in haar apotheek in de Vlaanderenstraat.

Er op en er over

Tijdens het interbellum is de faculteit Geneeskunde met 28% van de totale vrouwelijke studentenpopulatie bij de besten van de klas wat betreft genderverdeling. Alleen de Letteren en Wijsbegeerte doet het beter. Dit relatief hoge cijfer is te danken aan de populariteit van de richting farmaceutische wetenschappen. Het is een van de weinige diploma’s met aantrekkelijke beroepsmogelijkheden. Het beroep van apothekeres kan thuis beoefend worden en is makkelijk te combineren met een gezin. Vrouwen worden bovendien geassocieerd met zorgtaken. Zo is apotheker een van de eerste maatschappelijk geaccepteerde en sinds 1890 toegelaten (intellectuele) beroepen voor vrouwen. Farmaceutische wetenschappen blijft lang de richting met het hoogst aantal ingeschreven vrouwen. Vanaf 1973 zijn er meer vrouwelijke farmaciestudenten dan mannelijke, 405 ten opzichte van 388. Niet alleen blijft het aantal vrouwen toenemen, het aantal mannen neemt dramatisch af: tot 110 in 2003. Vandaag is er een overduidelijke facultaire vrouwelijke dominantie van 76%. Deze dominantie geldt merkwaardig genoeg alleen voor de studenten: slechts twee van de negentien voltijds professoren is een vrouw.

Te veel apothekers

België heeft één van de dichtste netwerken van apotheken in heel Europa. Om de geneesmiddelenvoorziening niet te belemmeren, gaat de overheid in 1974 over tot een spreidingswet. Vanaf dan wordt de oprichting van apotheken gekoppeld aan geografische en demografische criteria. Hoewel de wet de groei van het aantal apotheken aanzienlijk vertraagt, blijft er een overaanbod van apotheken en apothekers. In 1999 beslist Minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx daarom om een moratorium op het aantal apotheken in te voeren. Dit wil zeggen dat er tot nader order geen nieuwe apotheken meer mogen worden geopend. De (aankondiging van de) spreidingswet en het moratorium heeft een duidelijk effect op het aantal studenten. Het aantal inschrijvingen, van mannen en vrouwen, daalt in de jaren 1970 sterker dan aan andere Gentse faculteiteiten. Ook in 1999-2003, vlak na het moratorium, is de daling atypisch voor de UGent. Maar sindsdien lijken de studenten er zich niet veel van aan te trekken en stijgt het aantal in gelijke tred met de rest van de UGent.

De kleinste heeft de grootste

De richting farmacie en de faculteit is van oudsher de kleinste van de UGent op gebied van studentenaantallen. Maar, je zou kunnen zeggen dat ze de meest gerennomeerde is. Farmacoloog Corneel Heymans ontvangt in 1938 als enige UGent’er tot dusver, de Nobelprijs voor Fysiologie en Geneeskunde voor zijn baanbrekend onderzoek over chemoreceptoren.

Lore Goovaerts
Masterstudent Geschiedenis
16 november 2015

Hoe verwijs je naar dit artikel?
Goovaerts, Lore. “Faculteit Farmaceutische Wetenschappen in cijfers." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 18.08.2017. www.ugentmemorie.be/artikel/faculteit-farmaceutische-wetenschappen

Methodologie

De grafieken tonen voltijdse, unieke studenten in eerste, tweede en derde opleidingscyclus. van de faculteit Farmaceutische Wetenschappen (1970/71-2016/17).

Bibliografie 

“Eerste faculteit voor Farmaceutische Wetenschappen in België.” De Brug 2 (1971): 73-99.
"Fakulteit der Geneeskunde." In Gedenkboek van de Rijksuniversiteit te Gent na een kwarteeuw vervlaamsing (1930-31 - 1955-56), uitgegeven door Theo Luyckx, 284-355. Gent: RUG, 1957. 
“Faculteit Farmaceutische Wetenschappen.” UGent. Geraadpleegd 07.10.2015. http://www.ugent.be/nl/univgent/collecties/archief/collectie/archiefcollectie/faculteit/fw
“Faculté de Médécine.” Université de Liège. Heraadpleegd 07.10.2015. http://www.facmed.ulg.ac.be/cms/c_283298/fr/departements  
“Faculteit Farmaceutische Wetenschappen.” KULeuven. Geraadpleegd 07.10.2015. https://pharm.kuleuven.be/index.htm
“Aantal apotheken.” Volksgezondheid. Geraadpleegd 07.10.2015. http://www.apb.be/nl/corp/volksgezondheid/de-apotheek/Pages/aantal-apotheken.aspx
“Moratorium apotheken verlengd”, Vlaamse Gezondheidszorg. Geraadpleegd 07.10.2015. http://www.vlaamsegezondheidszorg.com/sites/default/files/20130204_moratorium_apotheken_verlengd.pdf
Van der Meersch, Anne-Marie. De eerste generaties meisjesstudenten aan de rug (1882-1930). Gent, 1982 (Uit het verleden van de R.U.G., 13).
Vandenbilcke, Annick. Meisjesstudenten aan de Rijksuniversiteit Gent (1930/31-1945/46). Gent, 1987 (Uit het verleden van de R.U.G., 24).