Mervielde, Ivan (1947-2011)

Een indrukwekkend verblijf in de Verenigde Staten

Mervielde wordt in 1947 geboren te Gent. Na zijn studies voor onderwijzer behaalt hij in 1969 het diploma van licentiaat in de Psychologische en Pedagogische Wetenschappen aan de Gentse universiteit. Mervielde vervolmaakt zijn opleiding aan de University of California in Santa Barbara waar hij zich specialiseert in onderwijs‐ en ontwikkelingspsychologie. Deze periode in de VS zal van grote betekenis blijken voor de Gentenaar. Bedreven in de meest recente onderzoeksvaardigheden, gepassioneerd door empirisch onderzoek en overtuigd van het belang om over onderzoek te communiceren met collega’s, keert hij in 1974 terug naar de UGent. In een tijd waarin interne rapportering en publicaties in boekvorm de norm zijn, publiceert Mervielde zijn eerste papers in internationale tijdschriften.

De vorming van een faculteit

Terug in Gent werkt Mervielde onder het toeziend oog van directeur William De Coster aan het Laboratorium voor Experimentele, Differentiële en Genetische Psychologie. In 1977 behaalt Mervielde zijn doctorstitel met het proefschrift ‘Persoonsperceptie als informatieverwerking’. Als onderzoeker van het Labo helpt hij mee aan de uitbouw van de faculteit Psychologische en Pedagogische Wetenschappen dat in 1969 was verzelfstandigd van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte. Mervielde wordt er hoofddocent in 1991 en hoogleraar in 1997. Hij onderwijst vanaf 1990 een aantal inleidende opleidingsonderdelen sociale psychologie aan studenten van verschillende opleidingen, zoals psychologie, criminologie, rechten en politieke wetenschappen. Daarnaast doceert hij het opleidingsonderdeel persoonlijkheidspsychologie aan de studenten psychologie. Vanaf 2004 tot aan zijn overlijden in 2011 is Mervielde voorzitter van de vakgroep Ontwikkelings‐, Persoonlijkheids‐ en Sociale Psychologie.

Ontwikkelings‐, persoonlijkheids‐ en sociale psychologie

Mervielde doet onderzoek naar persoonlijkheids‐ en temperamentverschillen bij kinderen en jongeren en naar de relatie tussen persoonlijkheid en psychopathologie bij kinderen. Zijn onderzoek gebeurt in nauwe samenwerking met zijn doctoraatstudenten en latere collega’s (Caroline Braet, Filip De Fruyt, Alain Van Hiel, Karla van Leeuwen, Barbara De Clercq en Sarah De Pauw). Hun onderzoek over allerlei aspecten van de psychologie raakt via artikels in hoog aangeschreven wetenschappelijke tijdschriften verspreid in de internationale gemeenschap van psychologen.

The Big Five

Daarnaast doet Mervielde onderzoek naar de waarde van de persoonlijkheidstheorie die gekend is onder de naam ‘Big Five’. Deze theorie omvat vijf dimensies – Openheid, Consciëntieusheid, Extraversie, Aangenaamheid en Neuroticisme ‐ waarmee het karakter of de persoonlijkheid van individuen beschreven kan worden. In een internationaal samengesteld team van psychologen onderzoekt hij in hoeverre die theorie ook waarde heeft voor de beschrijving van de persoonlijkheid van kinderen en of daarin betekenisvolle cross‐culturele verschillen optreden. Het team ontwikkelt een Nederlandstalige vragenlijst (HiPIC) voor kinderen waarmee ze hun persoonlijkheidskenmerken in kaart kunnen brengen. Ten slotte bestudeert Mervielde de relatie tussen deze Big Five en de ontwikkeling van de psychopathologie.
Met zijn medewerkster Sarah De Pauw richt hij zich op de relatie tussen temperament, persoonlijkheid en probleemgedrag. Met Alain Van Hiel onderzoekt Mervielde de persoonlijkheidskenmerken van personen met politiek rechts‐conservatieve meningen en rechts‐ extremisten.

European Association of Personality Psychology (EAPP)

Mervielde beperkt zijn carrière niet tot de UGent. Hij speelt een vooraanstaande internationale rol in de discipline van de persoonlijkheidspsychologie. In 1982 is hij stichtend lid van de European Association of Personality Psychology (EAPP). Hij neemt actief deel aan alle EAPP congressen en in 1996 is hij de organisator van het EAPP‐congres in Gent. Datzelfde jaar treedt Mervielde toe tot het bestuur van de EAPP. Samen met Paul Costa organiseert hij in 2000 de eerste EAPP Expert Meeting in Gent over person centered approaches of personality description.

Mervielde zet zich ook in voor het tijdschrift European Journal of Personality. Hij is er hoofdredacteur van 2001 tot 2004 en gedurende deze periode introduceert hij een redactieraad met verschillende gastredacteuren om het review proces te optimaliseren en de draagwijdte van het tijdschrift te vergroten. Dankzij deze ingrepen is de impact van het tijdschrift enorm vergroot.

Mervielde overlijdt na een korte ziekte op 22 augustus 2011, slechts enkele weken na zijn laatste congres in Riverside, California. Het veld van de persoonlijkheidspsychologie verliest op dat moment een van zijn grondleggers. 

Ivan Mervielde zal herinnerd worden als een briljante en creatieve wetenschapper, zeer productief en scherp en bovendien humoristisch in zijn uiteenzettingen, onderwijs en artikels. Hij had een brede blik op de psychologische discipline en was heel grondig in zijn wetenschappelijk onderzoek, lang voor er allerlei formele voorschriften over datamanagement en onderzoeksintegriteit naar voren werden geschoven. Hij was een onafhankelijk denker, hoewel steeds bereid tot pragmatische compromissen. Daarnaast was hij een toegewijde vriend en collega, die begaan was met zijn departement en medewerkers, en bovenal een familieman.

Caroline Braet, Alain Van Hiel, Filip De Fruyt
Vakgroep Ontwikkelings‐, Persoonlijkheids‐ en Sociale Psychologie UGent
21 mei 2015

Hoe verwijs je naar dit artikel?
Braet, Caroline, Alain Van Hiel en Filip De Fruyt. "Mervielde, Ivan (1947-2011)". UGentMemorie. Laatst gewijzigd 21.05.2015. www.ugentmemorie.be/personen/mervielde-ivan-1947-2011.

Bibliografie

www.UGentMemorialis.be

“Ivan Mervielde (1947‐2011). European Association of Personality Psychology. Geraadpleegd 30 april 2015. (http://www.eapp.org/news/?id=196)

Kohnstamm Dolph, “Ivan Mervielde.” Wikipedia. Geraadpleegd 30 april 2015. (http://nl.wikipedia.org/wiki/Ivan_Mervielde)

Selectieve bibliografie van Mervielde

McCrae, R. R., Costa, P. T., Terraciano, A., Parker, W. D., Mills, C. J., De Fruyt, F., & Mervielde, I. (2001). Personality trait development from age 12 to 18: Longitudinal, cross‐sectional, and cross‐cultural analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 83, 1456‐1468.

Mervielde, I., & De Fruyt, F. Construction of the Hierarchical Personality Inventory for Children (HiPIC). In I. Mervielde, I. Deary, F. De Fruyt & F. Ostendorf (red.), Personality psychology in Europe (Vol. 7). Tilburg: Tilburg University Press, 1999: 107‐127.

Mervielde, I., & Asendorpf, J. (2000). Variable and person‐centered approaches to childhood personality. In S. E. Hampson, Advances in Personality Psychology, pp. 37‐76. Sussex: Psychology Press.

Van Hiel, A. & Mervielde, I. (2003). The measurement of cognitive complexity and its relationship with political extremism. Political Psychology 24(4), 781‐801.

Mervielde, I., De Clercq, B., De Fruyt, F., & Van Leeuwen, K. (2005). Temperament, personality, and developmental psychopathology as childhood antecedents of personality disorders. Journal of Personality Disorders, 19(2), 171-201.

Brehm, S. S., Kassin, S. M., Fein, S., Mervielde, I., & Van Hiel, A. Sociale Psychologie. Gent: Academia Press, 2006.

Van Leeuwen, K. G., Mervielde, I., De Clercq, B. J., & De Fruyt, F. (2007). Extending the spectrum idea: Child personality, parenting and psychopathology. European Journal of Personality, 21, 63‐89.

De Pauw, S. W., Mervielde, I., & Van Leeuwen, K. G. (2009). How are traits related to problem behavior in preschoolers? Similarities and contrasts between temperament and personality. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 309‐325.

Mervielde, I., & De Pauw, S. S. W. (2012). Models of child temperament. In M. Zentner & R.L. Shiner. Handbook of Temperament. New York: Guilford Press.