Van Monckhoven, Désiré (1834-1882)
De zeer getalenteerde Désiré Van Monckhoven blonk op jonge leeftijd al uit door het schrijven van twee boeken, over chemie en fysica, en studeerde dan ook natuurwetenschappen aan de Universiteit van Gent. Als ondernemer was hij van groot belang voor de commercialisering van de fotografie in het Gentse. Zijn passie voor fotografie en onderzoek naar fotografische procédés leidden namelijk tot een grootschalig bedrijf in fotopapier. Hiernaast is zijn sterrenkijker vandaag te bezichtigen in de Volksterrenwacht Armand Pien van de universiteit.
Vaderloos, arm en getalenteerd
Désiré Van Monckhoven groeit op zonder vader in de toen verpauperde en zeer beruchte buurt rond de Sint-Pietersnieuwstraat. Al heel vroeg toont hij zijn uitzonderlijke begaafdheid op het gebied van de exacte wetenschappen. Als zestienjarige schrijft hij het Handboek der Scheikunde, twee jaar later volgt Elementen der Fysica. Het werk aan beide boeken doet zijn interesse voor de fotografie ontstaan.
Fotografie
Na zijn middelbare studies gaat Van Monckhoven in de leer bij de Gentse fotograaf Charles D’Hoy. In 1856 – hij is dan amper 22 jaar – publiceert hij Traité général de photographie, een standaardwerk waarmee hij wereldberoemd wordt. Ondertussen studeert Van Monckhoven natuurwetenschappen aan de universiteit van Gent en behaalt in 1862 zijn doctorstitel. Vanaf 1863 gaat zijn aandacht vooral naar fotografische optiek, wat uiteindelijk leidt tot de bouw van de dialytische vergroter, een toestel waarop hij in 1863 een patent neemt. Van 1866 tot 1872 verblijft hij in Wenen waar hij de fotostudie Rabending und Monckhoven leidt.
Fotopapier
Eind 1872 keert Van Monckhoven terug naar Gent, huwt er Hortense Tackels, krijgt een tweeling en vestigt zich aan de Krijgsgasthuisstraat. Hij ontpopt zich tot industrieel en verdient veel geld aan de technische ontwikkeling en commercialisering van fotografisch materiaal. Hij start een fabriekje voor fotopapier aan de achterkant van zijn woning. In 1879 slaagt hij erin om broomzilver-gelatineplaten te ontwikkelen, waardoor fotografie voor iedereen mogelijk wordt. Dit zal zijn grootste bijdrage aan de fotografie worden. Van Monckhoven raakt ook geïnteresseerd in de astronomie. In zijn tuin heeft hij een kleine sterrenwacht ingericht en hij denkt aan de uitgave van een sterrenatlas.
Erfenis
Het aanvankelijk bescheiden fotopapierbedrijfje groeit uit tot een grote fabriek met een uitbouw tot aan Einde Were. Tijdens de verbouwingswerken sterft Van Monckhoven, 48 jaar oud, aan een hartaanval. Het bedrijf wordt voortgezet door zijn weduwe die zich ontwikkelt tot een volleerde zakenvrouw. Later zullen haar schoonzoons, de broers Jean en Georges de Lanier, in het bedrijf stappen. De familie groeit uit tot een van de meest welvarende in Gent en koopt een groot nieuw herenhuis aan de Kortrijksesteenweg. Vandaag huist er een stadsschool, genoemd naar Van Monckhoven. Ook een zijstraat van de Kortrijksesteenweg draagt zijn naam. Een deel van zijn persoonlijke bibliotheek is in bruikleen bij het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen. Zijn sterrenkijker is terechtgekomen in de Volksterrenwacht Armand Pien van de UGent.
Petra Gunst
Licentiaat Geschiedenis
16 augustus 2010
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Gunst, Petra. "Van Monckhoven, Désiré (1834-1882)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 21.04.2015. www.ugentmemorie.be/personen/van-monckhoven-desire-1834-1882.
Bibliografie
Van Monckhoven, Désiré. Traité Général De Photographie. Cinquieme édition refondue & comprenant un chapitre spécial sur les agrandissements photographiques Paris: Victor Masson & fils, 1865.