Van Miegroet, Marcel (1922-2011)

Marcel Van Miegroet wordt in 1922 in Zele geboren. Zijn onderwijs aan het Koninklijk Atheneum van Gent sluit hij af als Laureaat van de Prijs van de Regering en Universitaire Stichting. In 1946 studeert hij af als ‘Ingenieur van Waters en Bossen’ aan de Rijkslandbouwhogeschool van Gent, de voorloper van de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de UGent. Van Miegroet start zijn loopbaan als houtvester – bosbeheerder – in Limburg, verbonden aan het Bestuur van Waters en Bossen. Het is de tijd van de grote herbebossingen na de oorlog en ook van het hitterecord van 1947 met bosbranden tot gevolg.

Hyperstart aan de Landbouwhogeschool

Op 1 september 1948 start hij aan zijn universitaire loopbaan als assistent van Hector Glorie (1881-1948) aan de Rijkslandbouwhogeschool. Na diens vroegtijdig overlijden wordt Van Miegroet er in 1949 onverwacht docent. Hij moet dan nog zijn doctoraatsonderzoek beginnen, wat hij doet bij Hans Leidbundgut (1909-1993) aan het Institut für Waldbau aan de Technische Hogeschool van Zürich. Hij maakt er een grondige analyse van natuurlijk verjongde jonge bestanden van es in het Zwitserse Middelland en vormt hiervoor vernieuwende behandelingsinzichten. Twee jaar voor hij zijn doctoraat aflegt in 1955, is hij in Gent al benoemd tot gewoon hoogleraar. Zijn uitzonderlijke academische loopbaan zal 38 jaar duren, tot 1987.

Docent voor alles

Voor Professor Van Miegroet is zijn eerste opdracht het onderwijs. Hij doceert zeer plichtsbewust en met liefde aan de landbouwkundige ingenieursstudenten Waters en Bossen. Zijn leeropdracht groeit steeds maar aan – bosbouw, vergelijkende bosbouw, bosbouwtechniek en bospolitiek – en  zal oplopen tot  een naar hedendaagse standaarden hallucinante 682,5 uur per jaar. Vele generaties studenten zullen hem herinneren als een bevlogen lesgever, al dan niet met een sigaret in de hand. Les geven aan jongeren, kennis overdragen, inzichten bijbrengen, motiveren, leren denken, zoeken naar de waarheid, persoonlijke contacten leggen met vele studenten, het was een deel van zijn leven.

Laboratorium voor Bosbouw

Zijn hele carrière lang bestudeert de wetenschapper Van Miegroet bossen en hij is een van de eersten die aandacht besteedt aan het multifunctionele karakter van bossen. Hij richt het Onderzoekscentrum voor Bosbouw, Bosbedrijfsvoering en Bospolitiek op en is de drijvende kracht achter de aankoop in 1968 van het Aelmoeseneiebos in Gontrode als proefbos. Het Laboratorium voor Bosbouw dat hij daar uitbouwt, oogst internationale bekendheid voor het onderzoek naar bestandsgroei, bosbehandeling en fysiologie, recreatie, dendrometrie en houtproductie. Van Miegroet publiceert talrijke wetenschappelijke artikels. Zijn meest bekende werk is zonder twijfel zijn 1166 pagina’s dikke boek, Van Bomen en Bossen (1976). Hij sticht het wetenschappelijke tijdschrift Silva Gandavensis. Van Miegroet is tien jaar lang voorzitter van de sectie bosbouw van de International Union of Forestry Research Organisations (I.U.F.RO). Als een van de eersten bekommert hij zich om de algemene toestand van ons leefmilieu. Lang voor er sprake is van ‘zure regen’, wijst hij al op de dreigende milieuproblematiek en op de ecocrisis. Zijn bijdrage aan het onderzoek van luchtverontreiniging op bosecosystemen is zeer betekenisvol.

“Plant een boom. Aan natuurbescherming moet je doen!”

Meer dan anderen neemt Van Miegroet het derde luik van zijn universitaire opdracht ter harte, de maatschappelijke dienstverlening. Talrijk zijn de voordrachten en lezingen die hij in het hele Vlaamse land houdt. Ontelbaar zijn de adviezen die hij en zijn dienst geven aan bosliefhebbers met allerlei problemen. Hij doet een substantiële bijdrage aan eerst de Nationale en vanaf 1980 de Vlaamse Hoge Bosraad, waarvan hij vele jaren ondervoorzitter is. Als lid van de Vlaamse Hoge Raad voor het Natuurbehoud beklemtoont hij de waarde van het bos voor de natuur. In 1974 is hij de voorzitter van het eerste Vlaamse wetenschappelijke congres voor groenvoorziening.

Als de Europese Raad 1970 uitroept tot “Jaar van de Natuurbescherming” zet Van Miegroet samen met de BRTN de schouders onder de ‘Plant een boom’-actie. Ook in het Proefbos worden op 21 maart van dat jaar drie aanpalende percelen met bomen beplant. Het zal niet de laatste Boom- en Bosplantactie van Van Miegroet zijn en het valt moeilijk in te schatten hoeveel bomen en bossen, als gevolg van dit initiatief, in de volgende decennia zullen worden aangeplant. Ook zijn pleidooi voor en bijdrage aan het steeds groeiende succes van de ‘Week van het Bos’ mag niet onderschat worden. Bospolitiek stond in de jaren 1970 en 1980 immers niet zo hoog op de bosadministratieve agenda’s.

Vereniging voor Bos

Van Miegroet heeft in het bijzonder een speciale betekenis voor de Vereniging voor Bos in Vlaanderen. Het is door zijn stimulans, inzet en volharding dat de Vlaamse Bosbouwvereniging in 1970 tot stand is gekomen. Enerzijds wil hij zich hiermee afzetten tegen het heersende nationale Bestuur van Waters en Bossen, dat zeer eenzijdig aandacht besteedt aan de bossen in Wallonië, maar anderzijds wil hij ook een eigen Vlaams bosbeleid scheppen, nodig voor het bosecosysteem, het behoud van het Vlaams bospatrimonium en de erkenning van zijn multifunctionele waarde. In dit kader kan gerust ook gesteld worden dat hij de drijvende kracht is achter het Vlaamse Bosdecreet van 1990, waarvoor hij reeds in de jaren 1970 ijvert en werkt.

Van Miegroet gaat met emeritaat in 1987 en overlijdt 22 actieve jaar later in 2011. Enkele maanden voor zijn dood haalt hij op Radio 1 nog herinneringen op aan de Plant een Boom-acties en fulmineert hij er tegen tuinarchitecten die liever bamboe plaatsen dan een mooie boom. Vele generaties bosbouwstudenten en belanghebbenden van en voor het bos hebben kunnen genieten van zijn woordenvloed, van zijn liefde en inzet voor het bos. Heel toepasselijk werd naar hem een bosdreef genoemd in de Makkegemse bossen in Melsen.

Noël Lust
emeritus van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen UGent
20 maart 2017

Deze tekst is een bewerking van een artikel van de auteur in De Boskrant 42 (2012,1) 27-29.
 

Hoe verwijs je naar dit artikel?

Lust, Noël. “Van Miegroet, Marcel (1922-2011).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 20.03.2017. www.ugentmemorie.be/personen/van-miegroet-marcel-1922-2011.

Bibliografie

www.UGentMemorialis.be
“De boomplantingsdag van 21 maart 1970.” Sylva Gandavensis 18 (1970).
De herdt, Christine. "Ze plaatsen liever bamboe dan een mooie boom. Professor maakt zich boos over huidige generatie tuinarchitecten." Het Nieuwsblad 13.10.2011. www.nieuwsblad.be/cnt/9h3h0h7k
Lust, Noël. “In Memoriam Prof. dr. ir. M. Van Miegroet.” De Boskrant 42 (2012,1) 27-29
Vanhellemont, Margot en Kris Verheyen. Bos onder de loep. 40 jaar onderzoek in het Aelmoeseneiebos. Gent: Academia Press, 2011.