Stoops, Georges (1937-2022)
Geoloog-mineraloog Georges Stoops heeft zijn carrière grotendeels gewijd aan de studie van microscopische kenmerken van bodems. Door zijn uitzonderlijke expertise is hij bepalend geweest bij het vormgeven van het bodemmicromorfologisch onderzoek aan de Universiteit Gent en ver daarbuiten. Binnen het vakgebied bodemmicromorfologie is hij internationaal gedurende vele decennia één van de meest toonaangevende figuren geweest en heeft hij een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van concepten en terminologie die momenteel wereldwijd gebruikt worden.
Bodemkundig pionierswerk overzee
Georges Stoops, geboren in Antwerpen, studeert na zijn middelbare studies aan het Koninklijk Atheneum van Berchem, geologie aan de Rijksuniversiteit Gent (RUG) en promoveert in 1961 als licentiaat in de wetenschappen, groep aard- en delfstofkunde. In 1962 is hij bursaal van het Belgisch Instituut ter Bevordering van het Wetenschappelijk Onderzoek Overzee en maakt hij, samen met zijn mede-promovendus Paul De Paepe, deel uit van de Geo-Pedologische expeditie van de RUG naar de Galápagoseilanden, onder leiding van Jacques Laruelle, die in de jaren 1950 de bodemmicromorfologie aan de RUG introduceert. Door het tragisch overlijden van Jacques Laruelle in 1967 wordt het onderzoek van de bodemstalen tijdelijk onderbroken, maar het wordt later verder gezet door Georges Stoops en dit tot op het einde van zijn leven.
Van 1962 tot 1967 is Georges Stoops verbonden aan de Lovanium Universiteit (Kinshasa, Congo) als assistent met leeropdracht, later als werkleider. Hij doceert er de cursussen algemene bodemkunde en bodemmineralogie, en verwerkt zijn onderzoeksresultaten in een doctoraal proefschrift over bodemvorming in Beneden-Congo, waarmee hij in 1966 promoveert tot doctor in de Wetenschappen, groep aard- en delfstofkunde, aan de RUG.
Onderwijs en functies binnen de UGent
Vanaf maart 1968 is Georges Stoops verbonden aan de RUG als assistent en vervolgens werkleider aan het Laboratorium voor Algemene Geologie en Petrografie van de Faculteit Wetenschappen, met Armand Hacquaert als diensthoofd. Van 1975 tot 1978 is hij geassocieerd docent en belast met de cursussen bodemmineralogie, delfstofkunde, petrografie en aardkunde. In 1978 wordt hij docent, in 1984 bevorderd tot hoogleraar en in 1987 tot gewoon hoogleraar. Vanaf 6 april 1979 is hij directeur-diensthoofd van het Laboratorium voor Algemene Geologie en Petrografie, later gewijzigd tot Laboratorium voor Mineralogie, Petrografie en Micropedologie. Onder zijn leiding groeien de laboratoria van deze onderzoekseenheid uit tot een belangrijk centrum voor de productie van bodemslijpplaten.
Van 1989 tot 2001 is hij Directeur van het International Training Centre for Post-Graduate Soil Scientists aan de UGent (ITC-Ghent). Bij de invoering van het huidige systeem van vakgroepen in 1993 wordt hij tevens de eerste voorzitter van de Vakgroep Geologie en Bodemkunde, een functie die hij vervult tot 2001.
Als lesgever heeft hij de basis en ‘finesses’ van zijn onderzoeksdiscipline bijgebracht aan meerdere generaties van studenten binnen de opleidingen geologie en bodemkunde van de UGent, en ook tijdens talrijke intensieve cursussen, in binnen- en buitenland, tot ver na de aanvang van zijn emeritaat op 1 oktober 2002.
Baanbrekend werk in de bodemmicromorfologie
Als gedreven onderzoeker heeft Georges Stoops zijn carrière grotendeels gewijd aan de studie van microscopische kenmerken van bodems en verweringsprofielen en is hij bepalend bij het vormgeven van het bodemmicromorfologisch onderzoek aan de UGent en ver daarbuiten. Door de internationale context waarin hij werkt, is hij vertrouwd met een uitzonderlijk breed gamma aan bodemcondities, van verwering in de vochtige tropen tot zoutaanrijking in woestijngebieden. Veel onderzoekers, wereldwijd, die momenteel actief zijn in het domein van de bodemmicromorfologie, zijn ooit op één of andere manier bij Georges in de leer geweest.
Georges Stoops geniet als expert in de bodemmicromorfologie een grote internationale erkenning en is gedurende vele decennia één van de meest toonaangevende figuren binnen dit vakgebied. Vanaf 1969 tot 2012 neemt hij deel aan alle edities van het belangrijkste congres binnen het onderzoeksdomein, de International Working Meeting on Soil Micromorphology, en van 1982 tot 1986 is hij voorzitter van de Subcommission on Micropedology van de International Soil Science Society.
Eén van zijn belangrijkste verwezenlijkingen is zijn grote bijdrage aan de ontwikkeling van concepten en terminologie voor de beschrijving van bodemslijpplaten die momenteel wereldwijd gebruikt worden. Hij hecht veel belang aan éénduidige rapportering van microscopische waarnemingen en is bijgevolg één van de drijvende krachten achter de eerste internationale inspanning op dit gebied, het Handbook for Soil Thin Section Description, gepubliceerd in 1982. Dit handboek heeft hij vervolgens herwerkt als een monografie met als titel Guidelines for the Analysis and Description of Soil and Regolith Thin Sections (Soil Science Society of America, 2003, 2021). Tijdens zijn emeritaat is hij, samen met twee oud-studenten, samensteller van het boek Interpretation of Micromorphological Features of Soils and Regoliths (Elsevier, 2010, 2018), een belangrijk naslagwerk dat een overzicht biedt van de toen beschikbare micromorfologische kennis.
Hij is lid van de redactieraad van verscheidene internationale vaktijdschriften, (mede)organisator van meerdere internationale congressen, en lid van talrijke nationale en internationale wetenschappelijke verenigingen.
Universitaire ontwikkelingssamenwerking
Naast zijn uitgebreid wetenschappelijk werk is Georges Stoops ook actief in de universitaire ontwikkelingssamenwerking. Vanaf zijn verblijf in Congo is inzet op dit gebied een constante doorheen zijn carrière. Hij is betrokken bij verschillende universitaire samenwerkingsprojecten, in Afrika (Congo, Egypte, Rwanda, Tunesië, Zambia, Zimbabwe), Azië (Indonesië, Irak, Maleisië, Syrië), en Zuid-Amerika (Ecuador, Mexico, Suriname). Hij is lid (1991-1999) en ondervoorzitter (1999-2002) van de Werkgroep Ontwikkelingssamenwerking van de Vlaamse Interuniversitaire Raad. Hij is herhaaldelijk gastdocent voor bodemmicromorfologie op tal van plaatsen in de wereld. Als Directeur van het ITC-Ghent organiseert hij in het kader van bijscholing van ITC-alumni refresher courses in Indonesië, Zimbabwe, Tunesië en Ecuador.
Georges Stoops is zeer actief binnen de Koninklijk Academie voor Overzeese Wetenschappen en vervult meerdere bestuursfuncties, onder meer directeur van de Klasse voor Natuur- en Geneeskundige Wetenschappen (1995, 1998) en voorzitter van de Academie (1999).
Wetenschappelijke onderscheidingen
Georges Stoops ontvangt een aantal eervolle wetenschappelijke onderscheidingen. Zijn internationaal erkende verwezenlijkingen in het domein van de bodemmicromorfologie, en zijn verdiensten voor onderwijs in de bodemkunde en onderzoek in ontwikkelingslanden worden gehonoreerd met onder meer de Kubiëna Award van de International Soil Science Society (1992) en de Philippe Duchaufour Medal van de European Geosciences Union (2010).
Em. prof. dr. Eric Van Ranst
voormalig Vakgroep Geologie en Bodemkunde
14 september 2022
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Van Ranst, Eric. “Stoops, Georges (1937-2022).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 4.10.2022. http://www.ugentmemorie.be/personen/stoops-georges-1937-2022.
BIBLIOGRAFIE
http://www.ugentmemorialis.be/catalog/000005209
https://www.iuss.org/about-the-iuss/iuss-history/obituaries-to-great-soi...
https://www.ugent.be/we/geologie/nl/actueel/nieuws/in-memoriam-em-prof-g...