La Vallée Poussin, Louis de (1869-1938)
Nadat Louis de La Vallée Poussin in 1888 – hij is dan 19 jaar oud – aan de Universiteit van Luik het diploma van doctor in de Letteren en Wijsbegeerte behaald heeft, is het volgens zijn latere leerling Étienne Lamotte de lectuur van het werk Asiatic Studies. Religious and Social (1882) van Sir Alfred Comyn Lyall, een Brits magistraat en bestuurder die in India werkzaam is, die de La Vallée Poussins interesse voor India wekte. Hij zal uitgroeien tot een indoloog van wereldformaat.
Europees geschoold indoloog
Gewapend met de kennis van de filologische methode die hij zich aan de Universiteit van Luik eigen gemaakt heeft, trekt La Vallée Poussin naar Leuven om bij de professoren Charles de Harlez en Philippe Colinet Sanskrit, Pali, Avestisch en vergelijkende taalkunde te studeren. In 1891 behaalt hij in Leuven het doctoraat in de Oosterse filologie met een proefschrift getiteld “La doctrine du salut dans le bouddhisme postérieur”. Hierop ruilt hij Leuven in voor Parijs, waar hij zijn studies aan de Sorbonne en de École Pratique des Hautes-Études verderzet, onder meer bij de grote indologen Sylvain Lévi en Émile Sénart. Tijdens zijn jaren in Parijs bekleedt hij ook de leerstoel Sanskrit aan de Universiteit van Luik. In 1893 trekt hij naar Hendrik Kern in Leiden. Bij deze vermaarde indoloog en boeddholoog zet hij zijn studies Avestisch verder, en vat hij studies Chinees en Tibetaans aan.
Nu hij zich geschoold heeft bij de grootste Europese indologen en zich de belangrijkste talen van het boeddhisme eigen gemaakt heeft, is hij klaar om één van de grootste boeddhologen uit de geschiedenis te worden: de “Rétrospective: L’oeuvre de Louis de La Vallée Poussin” in de Bibliographie bouddhique van 1955 somt niet minder dan 323 werken van zijn hand op, gepubliceerd tussen 1891 en zijn dood in 1938. Zijn laatste werk werd postuum gepubliceerd door Étienne Lamotte.
Boeddholoog aan de Gentse universiteit
Zoon van een Franse vader en een Belgische moeder kiest Louis de La Vallée Poussin voor de Belgische nationaliteit, en wordt hij in het academiejaar 1892-1893 tot professor aan de toen nog Franstalige Gentse Universiteit benoemd. Hij onderwijst er Sanskrit en vergelijkende grammatica Latijn en Grieks, en bekwaamt zich verder in het Tibetaans en het Chinees. Zijn carrière aan de Gentse universiteit wordt onderbroken door de oorlogsjaren 1914-1918. In die jaren verblijft hij in Engeland, waar hij in Cambridge de jain-manuscripten van de universiteit inventariseert en in London de Tibetaanse manuscripten van de India Office Library. In Engeland zet hij ook de uitgave van het door Charles de Harlez opgerichte tijdschrift Le Muséon verder.
Na de oorlog keert La Vallée Poussin naar België terug. In 1921 richt hij in Brussel de Société Belge d’Études Orientales op, en wordt er de eerste voorzitter van. Tevens in 1921 neemt hij zijn universitaire opdracht in Gent terug op. De eis tot vernederlandsing van de Gentse universiteit zorgt er echter voor dat de polyglot Louis de La Vallée Poussin zich geleidelijk aan distantieert van de Gentse universiteit, en in 1929 neemt hij ontslag. In de bijna dertig jaar dat hij aan de Gentse universiteit verbonden was, heeft Louis de La Vallée Poussin de basis gelegd voor de Gentse – en bij uitbreiding Belgische – boeddhologie, maar is hij ook bekend geworden als een fervente tegenstander van de vernederlandsing van de Gentse universiteit.
Laatste levensjaren in Brussel
Na zijn vertrek aan de universiteit geeft Louis de La Vallée Poussin lessen en lezingen aan de École des Hautes Études en het in 1929 opgerichte Institut Belge des Hautes Études Chinoises. Onder auspiciën van dit laatste instituut richt hij in 1931 het tijdschrift Mélanges chinois et bouddhiques op, waarin de meest vermaarde boeddhologen van die tijd publiceren. In de winter van 1937 gaat de gezondheid van Louis de La Vallée Poussin snel achteruit. Hij overlijdt op 18 februari 1938 in zijn woonst in Vorst.
Lidmaatschappen en onderscheidingen
Door zijn internationale studieloopbaan en carrière is Louis de La Vallée Poussin een belangrijk figuur in de late 19de eeuwse en vroege 20ste eeuwse wereld van Oosterse studies. Hij wordt lid van de Koninklijke Academie van België, lid van de Royal Asiatic Society, en corresponderend lid van het Institut de France. De uitmuntende kwaliteit van zijn wetenschappelijk werk maken hem ook tot erelid van de École Française d’Extrême-Orient.
Andere onderscheidingen volgen. Louis de La Vallée Poussin ontvangt het eredoctoraat van de Universiteit van Oxford. Ter gelegenheid van de 2500ste verjaardag van de geboorte van de historische Boeddha in 1935, laat de Japanse regering acht gouden medailles slaan om uit te reiken aan geleerden die zich hebben onderscheiden in de studie van het boeddhisme. Louis de La Vallée Poussin is de enige westerling die zo’n medaille in ontvangst mag nemen. Zijn werk is ook onderscheiden met de prijs Stanislas Julien, uitgereikt door het Institut de France.
Bart Dessein
Vakgroep Talen en Culturen UGent
9 juli 2013
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Dessein, Bart. "La Vallée Poussin, Louis de (1869-1938)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 24.03.2015. www.ugentmemorie.be/personen/la-vallee-poussin-louis-de-1869-1938
Bibliografie
Ganshof, F.-L. "Nécrologie." In Révue belge de philologie et d’histoire XVII (1938): 1221-1222.
Lalou, M. "Rétrospective: L’oeuvre de Louis de La Vallée Poussin." In Bibliographie bouddhique XXIII bis (1955): 1-37.
Lamotte, E. "Louis de La Vallée Poussin (1869-1938).” In Bulletin de l’École Française d’Extrême-Orient 38 (1938): 479-483.
Lamotte, E. "Notice sur Louis de La Vallée Poussin." In Annuaire de l’Académie royale de Belgique 131 (1965): 145-168.
Masson-Oursel, P. "Nécrologie." In Journal Asiatique CCXXX (1938): 287-289.
Vielle, Ch. "de La Vallée Poussin." In Nouvelle biographie nationale de Belgique 10 (2010): pp. 122-124.