Huet, Francois (1814-1869)
De progressieve hoogleraar in de filosofie François Huet staat geboekstaafd als één van de meest originele socialistische denkers van België. Nochtans is Huet van oorsprong een Fransman. Hij wordt op 26 december 1814 geboren in de Franse plattelandsgemeente Villeau. Financiële moeilijkheden dwingen het kroostrijke boerengezin Huet tot een verhuis naar Parijs. François is dan 10 jaar oud en ontpopt zich in de hoofdstad tot een schitterende student. Na zijn studies gaat Huet aan de slag als geschiedenisleraar en raakt hij in de ban van de vooruitstrevende ideeën van de filosoof Bordas Demoulin.
Een adolescent op de leerstoel
In 1835 wordt Huet benoemd tot professor in de filosofie aan de Universiteit Gent. De jongeman is amper 21 jaar oud. Zijn nationaliteit is van doorslaggevend belang voor deze benoeming: Franstaligen genieten de voorkeur om zo het overwegend orangistische professorenkorps te neutraliseren. François Huet wordt niet meteen met open armen ontvangen aan de Gentse universiteit. Hij houdt zich tijdens de eerste jaren van zijn academische carrière op de achtergrond. Zijn cursus is een opeenstapeling van verschillende filosofische denkbeelden en theorieën, een eclectische verzameling van ideeën met een grote nadruk op het positivisme. Na verloop van tijd weet de welbespraakte professor een groep beloftevolle jongeren aan zich te binden. Stilaan groeit er rond zijn figuur een filosofische cenakel van (oud)-studenten, professoren en medestanders.
Een radicale denkgroep
Op 13 juni 1846 wordt in Gent de Société Huet gesticht, een studiekring met als voornaamste doel het bestuderen van de actuele filosofische, politieke en sociale problemen. Met hun pacifistische geloof in de vooruitgang en hun sociale bewogenheid is de “Société Huet” één van de eerste liberale sociale verenigingen. De bijeenkomsten vinden vaak plaats bij Huet thuis waar men vrijer kon discussiëren en niet gebonden is aan de strakke regels van een universitaire cursus. Filosofen als Fourier en Proudhon worden grondig bestudeerd. De Société Huet is een utopisch socialistisch gezelschap, dat meedrijft op de stroom van progressieve ideeën over o.a. het pauperisme en de vrouwenemancipatie. Het gezelschap geeft het Nederlandstalig tijdschrift De Broedermin (1848-1859) uit, waarin men een veralgemening en verbetering van het basisonderwijs, het algemeen stemrecht en het instellen van een progressieve belasting propageert.
Een korte Gentse carrière
In de rumoerige revolutionaire periode rond 1848 wekken de bijeenkomsten ten huize Huet achterdocht op. Bovendien tekent Huet samen met enkele studenten een petitie ten voordele van de slachtoffers van de Revolutie in 1848. Provinciegouverneur De Jaegher bestempelt Huet als een gevaarlijk revolutionair en schrijft een brief aan de minister van Binnenlandse Zaken, Charles Rogier. Rogier neemt geen directe maatregelen, maar onder zachte dwang wordt François Huet aangeraden om met pensioen te gaan. In 1850, na amper 15 jaar lesgeven, treedt Huet af. Hij ontvangt van zijn leerlingen een medaille met een boodschap die hem kenmerkte: Science, Loyauté, Vertu.
De jonge emeritus keert terug naar zijn geboorteland en schrijft er in 1853 één van zijn belangrijkste werken, Le règne social du Christianisme. In dit boek zet Huet zijn sociaal-economische doctrine, gefundeerd op de gelijkheid van alle burgers, uiteen. Hij vindt in het christendom de basis om te stellen dat iedereen recht op eigendom en bezit heeft. Om zijn pover pensioen aan te vullen trekt Huet in 1863 naar Belgrado om er de neef van een Servische prins op te leiden. Lang duurt deze nieuwe carrière niet. De zieke Huet keert noodgedwongen terug naar Parijs waar hij overlijdt op 1 juli 1869.
De erfenis van Huet
Hoewel de carrière van de Franse denker Huet aan de Gentse universiteit van vrij korte duur is, oefent deze welbespraakte filosoof een diepe invloed uit op verschillende latere Gentse professoren. Aan de bijeenkomsten van de Société Huet nemen onder andere Gustave Callier (1819-1863) en Jacob F.H. Heremans (1825-1884) deel. Maar ook andere prominente Gentse liberale figuren, zoals Paul Voituron, Emile De Laveleye, Charles Leirens, Prosper De Paepe en Charles Waelbroeck, worden duidelijk beïnvloed door het gedachtegoed van deze vooruitstrevende studiekring. Dit groepje van opgedofte, ambitieuse jongelui zal in de tweede helft van de 19de eeuw een belangrijke rol spelen in het Gentse politieke leven.
Carmen Van Praet
Vakgroep Geschiedenis
25 oktober 2013
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Van Praet, Carmen. "Huet, Francois (1814-1869)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 17.03.2015. www.ugentmemorie.be/personen/huet-francois-1814-1869
Bibliografie
Cunfliffe J, en G. Erreygers. “Moral philosophy and economics: the formation of François Huet doctrine of property rights.” European Journal History of Economic Thought 6:4 (1999): 581-605.
Coppens, E.C. “La Société Huet. Tussen revolutie en reactie.” Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent XXVI (1972): 131-150.
Dujardin, Carine. "De Société Huet. Ideeënstudie van een progressief-liberale kring te Gent." Licentiaatsverhandeling, Universiteit Leuven, 1983.
Lammens, Vera. "De sociale doctrine van François Huet." Licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 1968.
Luyt, Charles. Notice Sur François Huet. Chartres: Durand, 1890.
Merten, O. “Huet (François).” In Biographie Nationale, IX: 626-627. Bruxelles: Thiry-Van Buggenhoudt, 1866.
Peeters, Daniel. "Professor François Huet, bezieler van het Huet Genootschap: genealogische benadering." Vlaamse Stam 47, nr. 4 (2011). (Link)