Mac Leod, Julius (1857-1919)
Na zijn middelbaar onderwijs aan het atheneum in Gent, start Julius Mac Leod zijn aan de Gentse universiteit. In 1878 behaalt hij het doctoraat in de natuurwetenschappen met de grootste onderscheiding. Hij wordt preparateur in de afdeling natuurwetenschappen van de universiteit en in 1881 assistent bij het histologisch laboratorium. Van 1881 tot 1885 geeft hij lessen plant- en dierkunde aan de rijksnormaalschool in Brugge. Intussen maakt hij studiereizen naar Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Italië.
Cultuurflamingant
Mac Leod wordt er zich van bewust dat kennisoverdracht aan het volk noodzakelijk is om tot vooruitgang te komen. Maar die overdracht kan pas plaatsvinden als de taal van het volk wordt gebruikt. Hij meent dat de verfransing van de elite de oorzaak is van de sociale en economische achterstand van Vlaanderen. Daarom zal hij systematisch zijn kennis doorgeven in het Nederlands, onder meer in handboeken over dier- en plantkunde. Voorts geeft hij les en voordrachten aan land- en tuinbouwers. Zijn voorkeur voor het Nederlands, ook in zijn publicaties, levert hem veel kritiek op. Die pareert hij door elke bevinding te staven met een massa feitenmateriaal. De bewering dat Nederlands geen taal is waarmee wetenschap kan worden bedreven, wordt door hem met brio ontkracht.
Wetenschap voor het volk
Inmiddels gaat het met Mac Leods universitaire carrière de goede kant uit. Als docent in de faculteit geneeskunde geeft hij van 1885 tot 1888 de cursus Menselijke fysiologie. In 1887 wordt hij hoogleraar Plantkunde en directeur van de Plantentuin. In de volgende jaren komen er de cursussen Plantkunde, Dierkunde en Etnografische aardrijkskunde bij, aan de normaalschool der wetenschappen. Hij richt het Natuurwetenschappelijk Genootschap (1883-1886) op, met het tijdschrift Natura, het Kruidkundig Genootschap Dodonaea (sinds 1887) en het Botanisch Jaarboek in 1889. Voorts staat hij aan de wieg van de Vlaamse Natuurkundige en Geneeskundige Congressen, waarvan het eerste plaats heeft in 1897 in Gent.
Hogeschoolcommissie
In 1897 is Mac Leod verslaggever van de Hoogeschoolcommissie die het probleem van een Nederlandstalige universiteit moet bestuderen. Het rapport stelt een trapsgewijze volledige vernederlandsing van de universiteit voor (het stelsel-Mac Leod). Al gauw vinden sommige Vlaamsgezinden dit te ver gaan: ze achten een gedeeltelijk tweetalige universiteit voldoende. Bij de studenten vindt hij meer steun. Vanaf 1903 halen nog radicalere voorstellen de overhand. Vanaf dat ogenblik trekt Mac Leod zich ontgoocheld terug uit de Vlaamse beweging en uit het liberalisme. Hij heeft steeds oog gehad voor de opbouwende krachten van de Vlaamse beweging en voor de sociale verantwoordelijkheid van de hogere klassen.
Botanicus
Intussen blijft Mac Leod erg actief als botanicus. Hij heeft interesse voor de bevruchting van planten maar schakelt nadien over naar het erfelijkheidsonderzoek. Hij onderneemt studiereizen naar de Alpen en de Pyreneeën, Duitsland en zelfs Algerije. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog wijkt hij uit naar Engeland. Aan de Victoria University in Manchester schrijft hij zijn standaardwerk The quantitative method in biology. Hij overlijdt kort na zijn terugkeer in België. De studentenkoepel Gents Studentencorps zal in de jaren 1930 zijn studentenhuis in de Sint-Pietersnieuwstraat naar hem noemen.
Petra Gunst
Licentiaat Geschiedenis
4 februari 2010
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Gunst, Petra. "Mac Leod, Julius (1857-1919)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 24.03.2015. www.ugentmemorie.be/personen/mac-leod-julius-1857-1919
Bibliografie
Van De Velde, A. J. "Julius Mac Leod. " In 100 groote Vlamingen, uitgegeven door Leon Elaut, et al., 394-397. Antwerpen: Standaard, 1941.
Van Hees, P. "Mac Leod, Julius." In Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, uitgegeven door Reginald De Schryver, et. al., 1977-1979. Tielt: Lannoo, 1998.