1879 Schooloorlog en polarisering
In 1879 acht de liberale regering de tijd rijp voor een volledige secularisering van de samenleving, de invloed van de Kerk moet aan banden worden gelegd. Strijdtoneel is het onderwijs, een sector waar de Kerk traditioneel het monopolie over heeft. De onderwijswetten van minister Van Humbeeck van 1879 en 1881 bevorderen het officieel onderwijs ten nadele van het katholieke of ‘vrije’ onderwijs. De katholieken ervaren de wetten op het lager en middelbaar onderwijs als een oorlogsverklaring en in de daaropvolgende strijd ‘voor de ziel van het kind’ schakelen ze al hun instellingen, verenigingen en pers in. De Schoolstrijd zal duren tot de liberale verkiezingsnederlaag in 1884 en is een van de meest onrustige periodes uit de vaderlandse geschiedenis. De kwestie verscheurt de samenleving langs een filosofisch-religieuze scheidingslijn waarvan de effecten tot in de eenentwintigste eeuw merkbaar zullen zijn.
Polarisering aan de universiteit
De studenten en professoren van de Gentse rijksuniversiteit worden meegezogen in het strijdgewoel van de Schooloorlog. (Een heftig voorsmaakje van de Schoolstrijd vond hier trouwens in 1856 al plaats met de zaak-Brasseur.) Net als de rest van de samenleving moeten ze partij kiezen en campagne voeren. De levensbeschouwelijke wapens worden in de Gentse universiteit opgenomen door de ‘Gé Libérale’ en ‘Gé Catholique’. De eerste, voluit de Société Générale des Etudiants Libéraux, werd opgericht in 1875 ten tijde van de katholieke regering. De Gé Catholique, of Société Générale des Etudiants Catholiques, ziet vier jaar later het levenslicht als direct gevolg van de onderwijspolitiek van Van Humbeeck. In de loop van de volgende decennia zullen zich verschillende andere katholiek georiënteerde verenigingen bij de Gé Catholique aansluiten, zoals de Vlaamsgezinde Rodenbachvrienden en de francofiele Cercle Catholique des Etudiants Wallons. Katholieke vergaderplaats is vanaf 1882 clubhuis Chapeau Rouge. De Gé Catholique brengt vanaf 1902 een eigen studentenalmanak uit als tegengewicht voor de almanakken van de Gé Libérale en 't Zal Wel Gaan. In diezelfde periode haalt de Gé Catholique het ledenaantal van de liberalen in. Aan de levensbeschouwelijke tegenstellingen tussen de studenten zal pas een einde komen als de communautaire het overnemen. De strijd om de vernederlandsing van de Gentse universiteit zal aan het begin van de twintigste eeuw een godsvrede bewerkstelligen tussen beide 'Gé's' in hun gezamenlijke strijd tegen de Vlaamse studenten.
[Fien Danniau]
Gita Deneckere, ‘Nieuwe geschiedenis van België, 1878-1905’, in: Els Witte e.a. (red.), Nieuwe geschiedenis van België, deel 1: 1830-1905, Tielt, 2005, pp. 447-666.
Theo Luykx, Politieke geschiedenis van België van 1789 tot heden, Brussel, 1969.